Hoe de pandemie ook de regelgevers op de proef stelde

De COVID-19-pandemie heeft de wereld door elkaar geschud. Ook al lezen we dat deze pandemie in omvang en mensenleed niet te vergelijken is met vroegere pandemieën, toen er nog onvoldoende inzicht en technologie bestonden om de dodentol te beperken, dat doet niets af aan de immense menselijke en economische gevolgen van het SARS-CoV-2-virus dat einde 2019 voor het eerst opdook. De pandemie stelde ook de regelgevers op de proef.

Bijzondere machten tijdens bijzondere tijden

Er moest snel worden opgetreden met dwingende maatregelen om de verspreiding van het virus in te dijken. De contactopsporing moest worden geregeld, zowel via menselijke interventie (de contactopsporingscentra) als via een mobiele applicatie (de coronalert-app), zodat besmettingen proactief konden worden opgespoord. Maar de maatregelen die rechtstreeks en preventief waren gericht tegen COVID-19 vormden maar een klein aandeel van de golf aan coronagerelateerde rechtsregels: door de enorme sociale en economische impact werden nieuwe tijdelijke steunregelingen uitgerold (zowel subsidies als socialezekerheidsuitkeringen) en werden bestaande verplichtingen in diverse regelingen (fiscaal, sociaalrechtelijk, …) gemilderd of tijdelijk geschrapt. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de meeste overheden grepen naar het instrument van de toekenning van bijzondere machten aan de uitvoerende macht om de gevolgen van de pandemie voor het dagelijks leven onder controle te houden en te verzachten.

Hoe soepel kan het recht zijn?

De rechtsregels en de regelgevers hebben een heuse stresstest ondergaan ingevolge de COVID-19-pandemie. In een aantal gevallen werden rechtsregels, tot en met grondwetsbepalingen en grondwettelijke beginselen, veel soepeler toegepast dan men normalerwijze mogelijk zou achten. Juristen zijn eraan gewend dat recht een zekere buigzaamheid vertoont, ja zelfs moet vertonen, om aanpasbaar te zijn aan wisselende omstandigheden, in het bijzonder aan crisisomstandigheden als een pandemie. Die soepelheid kan echter niet zover gaan dat de wezenskenmerken van ons recht teloorgaan, namelijk vastheid, voorspelbaarheid en legitimiteit.

Wilt u zich verder verdiepen in deze boeiende materie?

• Lees het gratis digitaal nummer: de redactie van het Tijdschrift voor Wetgeving maakte van het laatste nummer van jaargang 2020 een themanummer "Regelgeving in tijden van corona". U kan dit nummer hieronder gratis lezen.
  Met bijdragen van deze vakexperten: Patricia Popelier, Toon Moonen, Jeroen Van Nieuwenhove, Jonas Riemslagh, Frédéric Bouhon, Emmanuel Slautsky, Daan Bijnens, Jan Theunis, Liesbeth Todts, Michiel Elst, Pieter D. G. Caboor, Brecht Warnez en Karl Hendrickx.
  
  
• Volg het interactief webinar: Wilt u de redactie graag aan het woord zien en met hen in discussie treden? Op 2 februari 2021 organiseren we een webinar rond dit thema. Schrijf u hier alvast in.

Over het Tijdschrift voor Wetgeving

TVW is een uniek vaktijdschrift voor wie regelmatig te maken heeft met regelgeving. De rechtsregel is de eerste bron van het recht, maar ook de kwaliteit van regelgeving is steeds belangrijker. Het tijdschrift speelt hierop in met actuele en uiterst relevante doctrinebijdragen over wetgeving.

MEER INFO