Handboek Welzijn op het werk (ed.2023)
Het juridische landschap inzake “ Welzijn op het werk” is in de laatste vijfentwintig jaar ingrijpend gewijzigd. Met de Welzijnswet van 4 augustus 1996 startte in België een indrukwekkende herstructureringsoperatie die in 2017 een (voorlopig) eindpunt bereikte met de publicatie van de Codex over het welzijn op het werk.
Dit handboek is het eerste Nederlandstalige basiswerk over de juridische aspecten inzake welzijn op het werk. De term ‘juridische aspecten’ geeft aan dat niet het volledige juridische landschap inzake welzijn op het werk wordt besproken: wel wordt er ingezoomd op die thema’s die volgens de auteurs tot de basiskennis van het recht inzake welzijn op het werk behoren. Dit handboek beoogt basisinformatie te bieden voor eenieder die zich in deze materie wil verdiepen als student, advocaat, magistraat, bedrijfsjurist, preventieadviseur, consulent, bedrijfsverantwoordelijke …
Onder leiding van Anne Van Regenmortel hebben de eminente juristen Jan Buelens, Kelly Reyniers, Ilse Van Puyvelde en Valérie Vervliet zich met veel enthousiasme en vakkennis achter dit project geschaard. De basis voor dit handboek is de cursus “Juridische aspecten inzake arbeidsveiligheid”, die door Anne Van Regenmortel in de periode 1990 tot 2010 in de bijzondere licentie sociaal recht (thans master na master sociaal recht) aan de Vrije Universiteit Brussel werd gedoceerd. Vanaf 2010 kon Anne Van Regenmortel en sinds het academiejaar 2018-2019 ook Kelly Reyniers de studenten aan de Universiteit Antwerpen voor deze materie warm maken in het kader van het opleidingsonderdeel “Juridische aspecten van welzijn op het werk”. Dit vak wordt in de module sociaal recht als bijzondere studie aan de masterstudenten rechten aangeboden. Deze cursus vormt ook de basis voor de juridische lessen in de opleiding preventieadviseur niveau I die al meer dan 40 jaar aan de Universiteit Antwerpen wordt georganiseerd. Evenzeer ondersteunt deze cursus het opleidingsonderdeel “Veiligheid en welzijn op het werk”, thans ook “Juridische aspecten inzake welzijn op het werk” genaamd in de master veiligheidswetenschappen. Deze master die de veiligheidsproblematiek integraal en vanuit verschillende disciplines benadert, werd in 2013 op initiatief van leermeester Josse Van Steenberge aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen opgestart.
In zijn eerste editie werd dit handboek bijgewerkt tot 15 februari 2015. Een tweede editie volgde in 2018. Thans ligt de derde editie voor. In deze editie wordt niet langer naar de vroegere verschillende koninklijke besluiten, maar nog enkel naar de bepalingen van de Codex verwezen. Deze keuze werd mede ingegeven door het feit dat de overgangstermijn om formulieren en documenten aan de nieuwe Codex aan te passen verstreek op 12 juni 2019. Inhoudelijk werd de periode vanaf 2019 sterk beheerst door de COVID-19-crisis die in belangrijke mate ook de welzijnsreglementering beroerde. In dit handboek worden in een nieuw hoofdstuk enkel de definitieve wijzigingen behandeld waartoe de COVID-19-pandemie heeft geleid. Voor een globaal overzicht van de impact van de COVID-19-crisis op de welzijnsreglementering verwijzen wij graag naar het in 2021 gepubliceerde werk COVID-19 en welzijn op het werk (K. Reyniers en A. Van Regenmortel(eds.), COVID-19 en welzijn op het werk, Reeks Arbeidsrecht nr. 21, Brugge, die Keure, 2021, 161 p.). Daarnaast werd doorheen heel de uitgave recente rechtsleer en rechtspraak verwerkt. Tevens werden bepaalde items toegevoegd of meer uitgebreid behandeld, zoals onder meer het territoriaal toepassingsgebied van de Welzijnswet, het recht van de werknemer op stillegging van de werkzaamheden, de regeling inzake deconnectie van het werk, die in 2022 als onderdeel van de zogenaamde “Arbeidsdeal” werd hervormd, evenals de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van externe diensten en van gebruikers van uitzendkrachten. Ten slotte neemt de lezer ook kennis van nieuwe reglementering, zoals onder meer de nieuwe reglementering op de re-integratie op het werk evenals de herziene regelgeving betreffende de bedrijfsbezoeken en het beleidsadvies van de externe diensten. Deze derde editie werd bijgewerkt tot 1 september 2022. Een driejaarlijkse herdruk wordt ook de volgende jaren voorzien. Intussen houden we u op de hoogte van de actuele ontwikkelingen.
Gelieve een mail te sturen naar pp@diekeure.be indien u de studentenversie wenst aan te schaffen.
Het juridische landschap inzake “ Welzijn op het werk” is in de laatste vijfentwintig jaar ingrijpend gewijzigd. Met de Welzijnswet van 4 augustus 1996 startte in België een indrukwekkende herstructureringsoperatie die in 2017 een (voorlopig) eindpunt bereikte met de publicatie van de Codex over het welzijn op het werk.
Dit handboek is het eerste Nederlandstalige basiswerk over de juridische aspecten inzake welzijn op het werk. De term ‘juridische aspecten’ geeft aan dat niet het volledige juridische landschap inzake welzijn op het werk wordt besproken: wel wordt er ingezoomd op die thema’s die volgens de auteurs tot de basiskennis van het recht inzake welzijn op het werk behoren. Dit handboek beoogt basisinformatie te bieden voor eenieder die zich in deze materie wil verdiepen als student, advocaat, magistraat, bedrijfsjurist, preventieadviseur, consulent, bedrijfsverantwoordelijke …
Onder leiding van Anne Van Regenmortel hebben de eminente juristen Jan Buelens, Kelly Reyniers, Ilse Van Puyvelde en Valérie Vervliet zich met veel enthousiasme en vakkennis achter dit project geschaard. De basis voor dit handboek is de cursus “Juridische aspecten inzake arbeidsveiligheid”, die door Anne Van Regenmortel in de periode 1990 tot 2010 in de bijzondere licentie sociaal recht (thans master na master sociaal recht) aan de Vrije Universiteit Brussel werd gedoceerd. Vanaf 2010 kon Anne Van Regenmortel en sinds het academiejaar 2018-2019 ook Kelly Reyniers de studenten aan de Universiteit Antwerpen voor deze materie warm maken in het kader van het opleidingsonderdeel “Juridische aspecten van welzijn op het werk”. Dit vak wordt in de module sociaal recht als bijzondere studie aan de masterstudenten rechten aangeboden. Deze cursus vormt ook de basis voor de juridische lessen in de opleiding preventieadviseur niveau I die al meer dan 40 jaar aan de Universiteit Antwerpen wordt georganiseerd. Evenzeer ondersteunt deze cursus het opleidingsonderdeel “Veiligheid en welzijn op het werk”, thans ook “Juridische aspecten inzake welzijn op het werk” genaamd in de master veiligheidswetenschappen. Deze master die de veiligheidsproblematiek integraal en vanuit verschillende disciplines benadert, werd in 2013 op initiatief van leermeester Josse Van Steenberge aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen opgestart.
In zijn eerste editie werd dit handboek bijgewerkt tot 15 februari 2015. Een tweede editie volgde in 2018. Thans ligt de derde editie voor. In deze editie wordt niet langer naar de vroegere verschillende koninklijke besluiten, maar nog enkel naar de bepalingen van de Codex verwezen. Deze keuze werd mede ingegeven door het feit dat de overgangstermijn om formulieren en documenten aan de nieuwe Codex aan te passen verstreek op 12 juni 2019. Inhoudelijk werd de periode vanaf 2019 sterk beheerst door de COVID-19-crisis die in belangrijke mate ook de welzijnsreglementering beroerde. In dit handboek worden in een nieuw hoofdstuk enkel de definitieve wijzigingen behandeld waartoe de COVID-19-pandemie heeft geleid. Voor een globaal overzicht van de impact van de COVID-19-crisis op de welzijnsreglementering verwijzen wij graag naar het in 2021 gepubliceerde werk COVID-19 en welzijn op het werk (K. Reyniers en A. Van Regenmortel(eds.), COVID-19 en welzijn op het werk, Reeks Arbeidsrecht nr. 21, Brugge, die Keure, 2021, 161 p.). Daarnaast werd doorheen heel de uitgave recente rechtsleer en rechtspraak verwerkt. Tevens werden bepaalde items toegevoegd of meer uitgebreid behandeld, zoals onder meer het territoriaal toepassingsgebied van de Welzijnswet, het recht van de werknemer op stillegging van de werkzaamheden, de regeling inzake deconnectie van het werk, die in 2022 als onderdeel van de zogenaamde “Arbeidsdeal” werd hervormd, evenals de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van externe diensten en van gebruikers van uitzendkrachten. Ten slotte neemt de lezer ook kennis van nieuwe reglementering, zoals onder meer de nieuwe reglementering op de re-integratie op het werk evenals de herziene regelgeving betreffende de bedrijfsbezoeken en het beleidsadvies van de externe diensten. Deze derde editie werd bijgewerkt tot 1 september 2022. Een driejaarlijkse herdruk wordt ook de volgende jaren voorzien. Intussen houden we u op de hoogte van de actuele ontwikkelingen.
Gelieve een mail te sturen naar pp@diekeure.be indien u de studentenversie wenst aan te schaffen.
Inhoudstafel
Woord vooraf
Deel 1. Theoretisch en conceptueel kader 1
Deel 2. Verhouding recht en preventie 21
Deel 3. (Beknopt) historisch overzicht van de ontwikkeling van de welzijnsreglementering 47
Deel 4. Van algemeen reglement voor arbeidsbescherming (ARAB) naar een Codex over het welzijn op het werk (Codex) 59
Deel 5. Preventie in de professionele risicoverzekering 93
Deel 6. Toepassingsgebied en algemene beginselen van huidige welzijnsreglementering 143
Deel 7. De actoren betrokken bij het welzijnsbeleid 169
Deel 8. Organisatorische structuren betrokken bij het welzijnsbeleid 317
Deel 9. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid inzake welzijn 387
Deel 10. Opsporing en handhaving door de overheid 443
Bibliografie 471
Lijst van gebruikte afkortingen 491
Trefwoordenregister 499
Over de auteurs 507
Download de volledige inhoudstafel hier.
Reeks Begasoz-Abetrass
MEER INFO
Heeft u vragen over deze reeks? Stuur een mail naar abonnementen@diekeure.be.
Kelly Reyniers promoveerde in 2011 aan de Universiteit Antwerpen tot doctor in de rechten met een proefschrift over "(Verboden) Arbeid". Thans is ze deeltijds docent aan de faculteit rechten van de Universiteit Antwerpen waar zij in de masteropleiding het opleidingsonderdeel “Juridische aspecten inzake welzijn op het werk” doceert en academisch coördinator is van het postgraduaat preventieadviseur niveau 1. Daarnaast is ze ook stafmedewerker bij het Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling (IMDO) waar ze doceert en mee instaat voor de academische coördinatie van de master Veiligheidswetenschappen. Kelly Reyniers is ook gastprofessor aan de KU Leuven (bachelor Milieu- en Preventiemanagement) en de VUB (manama Sociaal recht). Ze heeft tal van wetenschappelijke publicaties op haar naam in het domein van het sociaal recht, de juridische aspecten inzake welzijn op het werk en de (sociale) grondrechten.
Anne Van Regenmortel is als emeritus hoogleraar verbonden aan de onderzoeksgroep Rechtshandhaving van de Universiteit Antwerpen en advocaat aan de balie van Antwerpen. Ze heeft talrijke publicaties op haar naam staan in het ruime domein van het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht. Ze is tevens een gewaardeerd expert in het domein van het welzijn op het werk. Ze is meer dan 35 jaar betrokken bij de opleiding van de preventieadviseurs en was een van de drijvende krachten achter de master Veiligheidswetenschappen die in 2012 aan de Universiteit van Antwerpen werd opgestart. Samen met een aantal Antwerpse collega’s bracht zij in 2015 het eerste Nederlandstalige basiswerk op de markt over de juridische aspecten inzake welzijn op het werk.
Jan Buelens is Professor arbeidsrecht aan de Universiteit Antwerpen en advocaat bij Progress Lawyers Network.
Ilse Van Puyvelde is licentiaat in de Rechten (UIA, 1993) en bijzonder licentiaat in het sociaal recht (VUB, 1994). Ze behaalde in maart 2015 de graad van doctor in de rechten (UA). Ze trad in 1994 toe tot de Balie van Antwerpen. Van 2003 tot medio 2009 werkte zij fulltime als onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen (onderzoeksgroep sociale concurrentie en recht). Sinds oktober 2009 combineert zij de beide activiteiten.
Een bijzondere belangstelling gaat uit naar de problematiek van de (eenzijdige) wijziging van de arbeidsovereenkomst (het onderwerp van haar doctoraal proefschrift), de intellectuele rechten van werknemers en het welzijn op het werk.
Ilse doceert aan de Universiteit Antwerpen en aan de HUB. Zij is lid van de Vereniging voor Arbeidsrecht, van de Adviesraad voor de Postacademische Vorming Sociaal Recht (PAVO, Universiteit Antwerpen) en van de werkgroep ‘Sociale Wetgeving hoger onderwijs Antwerpen’. Ze is lid van Begasoz vzw. De vereniging heeft als doel de academische contacten te bevorderen tussen de professoren sociaal recht. Begasoz vormt een forum voor professoren sociaal recht, draagt bij tot publicaties, bevordert gemeenschappelijk opgezet wetenschappelijk onderzoek, organiseert gemeenschappelijke studiedagen en is een emanatie van de Belgische academische sociaalrechtelijke gemeenschap op internationaal vlak. Zij is deeleditor van de uitgave Overzicht van Rechtspraak en Rechtsleer Sociale Zekerheid (deel II : Uitkeringssectoren sociale zekerheid werknemers, uitgave die Keure) en van de uitgave Wet en Duiding. Welzijn op het werk: Publieke en private sector (uitgave Larcier).
Mr. Van Puyvelde is plaatsvervangend rechter in de arbeidsrechtbank Antwerpen.
Valérie Vervliet is master in de rechten (UAntwerpen, 1998) en behaalde aan deze universiteit haar doctoraat in de rechten (2006). Na haar studies was ze assistent socialezekerheidsrecht (UA, 1998-2006), lector sociaal recht aan de XIOS Hogeschool Limburg (1997-1998) en doctor-assistent sociaelezekerheidsrecht (UA, 2006-2010).
Momenteel is ze postdoctoraal navorser aan de UAntwerpen, attaché jurist AD Humanisering van de Arbeid bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en docent aanvullende vorming voor preventieadviseur niveau I.
