Advocaten, deurwaarders, lokale besturen en OCMW’s zullen het beamen: sinds de start van de economische crisis in 2008 steeg het aantal aanvragen voor collectieve schuldenregeling spectaculair. Een schuldenberg dwingt heel wat gezinnen om deze procedure op te starten. Op die manier hopen zij de loonbeslagen en –overdrachten die hun situatie bemoeilijken een halt toe te roepen. Want ook die instrumenten kenden sinds het begin van de crisis een aanzienlijke groei.

Dat is ook niet verwonderlijk: schuldeisers zoeken, waar mogelijk, hun toevlucht tot uitvoeringsmaatregelen die zoveel mogelijk zekerheid verschaffen. Loonbeslag is bij uitstek zo’n maatregel, aangezien de schuldenaar zijn of haar loon veel minder makkelijk kan wegmaken dan andere roerende goederen van de schuldenaar.

Bovendien zijn de procedurele stappen van loonbeslag en loonoverdracht vrij duidelijk, althans in theorie. In de praktijk blijkt de afwikkeling ervan niet altijd even evident.

Een en ander heeft te maken met de bijzondere rol van de derde-beslagene, ofwel de werkgever. De werkgever draagt een informatieplicht en moet het beslagbare deel van het loon berekenen (al dan niet in samenspraak met het sociaal secretariaat van de onderneming). Maar er bestaat niet altijd voldoende duidelijkheid over wat nu wel en niet mag worden ingehouden en hoe dit precies wordt berekend. Bovendien zijn ook de risico’s van het alsnog betalen aan de schuldenaar niet voldoende bekend onder werkgevers.

En dan is er nog het vraagstuk van de samenloop van de schuldeisers. Hier loopt vooral het zogenaamde “supervoorrecht” van de onderhoudsschuldeiser in de kijker, wiens rechten de wetgever zoveel mogelijk heeft proberen te beschermen. Deze schuldeiser kan dan misschien de hele boterham van de schuldenaar opeisen, maar de vraag stelt zich in welke mate hij of zij zich boven andere bevoorrechte schuldeisers stelt en hoe de verdeling van de gelden hier moet gebeuren.

Praktische richtlijnen