De stikstofcrisis in de Lage Landen nader ontleed: richtlijnen voor een duurzame transitie
De stikstofcrisis is momenteel alomtegenwoordig in het maatschappelijk debat in de Lage Landen. Dat de stikstofdepositie in onze regio’s bij de hoogste van Europa hoort, is daar niet vreemd aan. De combinatie van een hoge veedichtheid met veel industrie en een eindeloos wegennet maakt dat onze natuur heel wat atmosferische stikstofdepositie moet slikken. Om de instandhouding van de Europees beschermde natuur te garanderen, moet de stikstofneerslag immers verder dalen. Dat vereist de Europese Habitatrichtlijn. Het spookbeeld van een complete vergunningstop kwam de voorbije jaren erg nadrukkelijk op de voorgrond. Dit boek ontleedt de ecologische, beleidsmatige en juridische randvoorwaarden die spelen bij het uittekenen van een duurzaam stikstofbeleid in Vlaanderen en Nederland. Het schetst wat kan en niet kan, zonder daarbij de meer systemische vraagstukken rond klimaat, water en volksgezondheid uit de weg te gaan. Alle behandelde deelthema’s worden vanuit rechtsvergelijkend oogpunt bekeken, met aandacht voor zowel de Vlaamse als de Nederlandse invalshoek. Ook is er plaats voor ruimere reflecties over wat het betekent om de natuur te beschermen in een van de dichtstbevolkte regio’s in Europa. Is de stikstofcrisis een lastig verhaal van harde, juridische grenzen aan economische groei of een noodzakelijke maar pijnlijke transitieoefening in tijden van klimaatverandering? En krijgen we de stikstoftanker gekeerd met de recente beleidsinitiatieven rond stikstof of blijft de Habitatrichtlijn als een zwaard van Damocles over het vergunningsbeleid hangen?
€115
Auteurs
Productspecificaties
Inhoud
Voorwoord – reculer pour mieux sauter XVI
INLEIDENDE BESCHOUWINGEN 1
DE STIKSTOFCRISIS IN DE LAGE LANDEN: EEN ACCIDENT WAITING TO HAPPEN ZONDER QUICK FIXES? 2
Hendrik Schoukens
Deelthema 1. DE STIKSTOFPROBLEMATIEK IN DE LAGE LANDEN – PLANETARY BOUNDARIES OP LOKAAL NIVEAU? 49
Hoofdstuk 1. ECOLOGISCHE KNELPUNTEN VAN STIKSTOF EN DE STIKSTOFAANPAK IN NEDERLAND 50
Arnold van den Burg
Hoofdstuk 2. STIKSTOFSANERING ALS ONDERDEEL VAN DE PAS: HOE (GOED) WERKT HET? 75
Arne Verstraeten, Luc De Keersmaeker en Maurice Hoffmann
Deelthema 2. DE CIJFERS ACHTER HET BELEID – FACTS AND FIGURES! 97
Hoofdstuk 3. ENKELE WETENSCHAPPELIJKE ELEMENTEN IN VERBAND MET STIKSTOFDEPOSITIE IN VLAANDEREN 98
Wouter Lefebvre en Felix Deutsch
Hoofdstuk 4. STIKSTOF- EN NATUURAANPAK IN NEDERLAND: FEITEN, CIJFERS EN CONSEQUENTIES VOOR DE UITVOERING VAN BELEID 111
Daan Boezeman, Martijn Vink en Arjen van Hinsberg
Deelthema 3. DE VAL VAN HET PAS IN DE RECHTBANK – BORROWING FROM THE FUTURE? 143
Hoofdstuk 5. DE VAL VAN HET NEDERLANDSE PAS: DE STIKSTOFUITSPRAKEN VAN 29 MEI 2019 144
Sander D.P. Kole
Hoofdstuk 6. DE VAL VAN DE VLAAMSE ‘PAS’ IN DE RECHTBANK: THE SEQUEL 165
Matthias Strubbe
Deelthema 4. TUSSENTIJDSE OPLOSSINGEN – TECHNOLOGY WILL (NOT) SAVE US 201
Hoofdstuk 7. TUSSENTIJDSE OPLOSSINGEN – TECHNOLOGY WILL (NOT) SAVE US 202
Dries Verhaeghe
Hoofdstuk 8. NATURA 2000-GEBIEDEN EN STIKSTOFDEPOSITIE; TUSSENTIJDSE NEDERLANDSE ‘OPLOSSINGEN’ 224
Marieke M. Kaajan
Deelthema 5. DE NIEUWE STIKSTOFWETTEN– DOELEN BEREIKT? 241
Hoofdstuk 9. WETGEVING EN BELEID VOOR STIKSTOFREDUCTIE EN NATUURVERBETERING: DOELEN BINNEN BEREIK? 242
Ralph Frins en Annelies Freriks
Hoofdstuk 10. VAN STIKSTOFARREST NAAR DEFINITIEF STIKSTOFAKKOORD: GERAAKT DE VLAAMSE STIKSTOFTANKER EINDELIJK GEKEERD? 267
Peter De Smedt, Hendrik Schoukens en Bert Van Weerdt
Deelthema 6. EN WAT MET EUROPA – CAP VS. RESTORATION LAW? 345
Hoofdstuk 11. DE NIEUWE EUROPESE NATUURHERSTELWET ALS UITWEG UIT DE STIKSTOFCRISIS? 346
An Cliquet
Hoofdstuk 12. HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID: STEUN OF STOORZENDER VOOR STRIKTER STIKSTOFBELEID? 363
Harm Dotinga
Deelthema 7. EEN PARADIGMASCHIFT – PARADISE LOST OR A NEW UTOPIA? 377
Hoofdstuk 13. UITWEG UIT DE STIKSTOFCRISIS? ENKELE GEDACHTEN OVER LANGETERMIJNVISIES EN KORTETERMIJNBLOKKADES 378
Chris Backes
Hoofdstuk 14. EEN PARADIGMASHIFT – OP WEG NAAR EEN MEER DUURZAME LANDBOUW? 402
Geert Van Hoorick
Deelthema 8. RUIMERE OVERWEGINGEN: OVER DE INTRINSIEKE RECHTEN VAN DIEREN EN ECOSYSTEMEN? 419
Hoofdstuk 15. (STIK)STOF TOT NADENKEN: HET RECHT OP LEVEN VAN LANDBOUWDIEREN IN DE WEEGSCHAAL? 420
Elien Verniers
Hoofdstuk 16. RECHTEN VAN DE NATUUR, LANDBOUW EN DE STIKSTOFCRISIS: THERE IS NO ALTERNATIVE? 436
Hendrik Schoukens
Download de volledige inhoudstafel hier.
Volledige omschrijving
De stikstofcrisis is momenteel alomtegenwoordig in het maatschappelijk debat in de Lage Landen. Dat de stikstofdepositie in onze regio’s bij de hoogste van Europa hoort, is daar niet vreemd aan. De combinatie van een hoge veedichtheid met veel industrie en een eindeloos wegennet maakt dat onze natuur heel wat atmosferische stikstofdepositie moet slikken. Om de instandhouding van de Europees beschermde natuur te garanderen, moet de stikstofneerslag immers verder dalen. Dat vereist de Europese Habitatrichtlijn. Het spookbeeld van een complete vergunningstop kwam de voorbije jaren erg nadrukkelijk op de voorgrond. Dit boek ontleedt de ecologische, beleidsmatige en juridische randvoorwaarden die spelen bij het uittekenen van een duurzaam stikstofbeleid in Vlaanderen en Nederland. Het schetst wat kan en niet kan, zonder daarbij de meer systemische vraagstukken rond klimaat, water en volksgezondheid uit de weg te gaan. Alle behandelde deelthema’s worden vanuit rechtsvergelijkend oogpunt bekeken, met aandacht voor zowel de Vlaamse als de Nederlandse invalshoek. Ook is er plaats voor ruimere reflecties over wat het betekent om de natuur te beschermen in een van de dichtstbevolkte regio’s in Europa. Is de stikstofcrisis een lastig verhaal van harde, juridische grenzen aan economische groei of een noodzakelijke maar pijnlijke transitieoefening in tijden van klimaatverandering? En krijgen we de stikstoftanker gekeerd met de recente beleidsinitiatieven rond stikstof of blijft de Habitatrichtlijn als een zwaard van Damocles over het vergunningsbeleid hangen?
Anderen bekeken ook
Blijf op de hoogte van relevante informatie, recente publicaties en opleidingen.
Schrijf u in op onze nieuwsbrief.
Nieuwsberichten
Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en nieuwe updates.
