Het Vlaams Onteigeningsdecreet
Een kritische analyse voor overheid, eigenaar en magistraat
Met het Vlaams Onteigeningsdecreet van 15 februari 2017 wordt het onteigeningslandschap grondig hertekend. Oude knelpunten (zoals de motivering van de hoogdringendheid, de procedurele ongelijkheid in de toepassing van de Onteigeningswet Hoogdringende Omstandigheden van 26 mei 1962, het hybride statuut van de herzieningsprocedure, het gebrek aan een duidelijke basis voor de onderhandelingsplicht) zijn opgeruimd. In dit boek wordt op de kritische en creatieve wijze die de auteur eigen is, de integrale nieuwe regeling geanalyseerd.
Alle onderdelen van het nieuwe Onteigeningsdecreet komen aan bod:
- de grondvoorwaarden tot onteigening (bevoegdheid, habilitatie, machtiging),
- de onderhandelingsplicht,
- de bestuurlijke fase van de onteigeningsprocedure,
- de zelfrealisatieregeling,
- de samenloop van de onteigeningsprocedure met de ruimtelijkeplanningsprocedure,
- de gerechtelijke fase van de onteigeningsprocedure,
- het verval van het onteigeningsbesluit,
- de rechtsbescherming voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen tegen onteigeningsbesluiten,
- de regels inzake de onteigeningsvergoeding (doelneutraliteit en planologische neutraliteit),
- de nieuwe regeling inzake de wederoverdracht,
- de regels bij fractionele onteigening en de afdwingbare overdracht van het restant en de overgangsbepalingen.
Het was de duidelijke bedoeling van de decreetgever om aan de gemeenten en provincies veel meer autonomie te geven inzake onteigening: ze zijn niet meer afhankelijk van een onteigeningsmachtiging en voor hen werd de habilitatievereiste dan wel niet formeel maar in elk geval materieel afgeschaft. Bovendien werd gestreefd naar een eenvoudige administratieve procedure en een evenwichtige gerechtelijke procedure. De vraag rijst of deze veranderingen voor de betrokken partijen ook daadwerkelijk een vooruitgang en verbetering zullen betekenen. Het zal moeten blijken of de vooropgestelde regelingen in de praktijk ook daadwerkelijk zullen werken. De onteigeningspraktijk zal dit uitwijzen. In deze eerste analyse geven de auteurs hierover hun gefundeerde mening.
Een kritische analyse voor overheid, eigenaar en magistraat
Met het Vlaams Onteigeningsdecreet van 15 februari 2017 wordt het onteigeningslandschap grondig hertekend. Oude knelpunten (zoals de motivering van de hoogdringendheid, de procedurele ongelijkheid in de toepassing van de Onteigeningswet Hoogdringende Omstandigheden van 26 mei 1962, het hybride statuut van de herzieningsprocedure, het gebrek aan een duidelijke basis voor de onderhandelingsplicht) zijn opgeruimd. In dit boek wordt op de kritische en creatieve wijze die de auteur eigen is, de integrale nieuwe regeling geanalyseerd.
Alle onderdelen van het nieuwe Onteigeningsdecreet komen aan bod:
- de grondvoorwaarden tot onteigening (bevoegdheid, habilitatie, machtiging),
- de onderhandelingsplicht,
- de bestuurlijke fase van de onteigeningsprocedure,
- de zelfrealisatieregeling,
- de samenloop van de onteigeningsprocedure met de ruimtelijkeplanningsprocedure,
- de gerechtelijke fase van de onteigeningsprocedure,
- het verval van het onteigeningsbesluit,
- de rechtsbescherming voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen tegen onteigeningsbesluiten,
- de regels inzake de onteigeningsvergoeding (doelneutraliteit en planologische neutraliteit),
- de nieuwe regeling inzake de wederoverdracht,
- de regels bij fractionele onteigening en de afdwingbare overdracht van het restant en de overgangsbepalingen.
Het was de duidelijke bedoeling van de decreetgever om aan de gemeenten en provincies veel meer autonomie te geven inzake onteigening: ze zijn niet meer afhankelijk van een onteigeningsmachtiging en voor hen werd de habilitatievereiste dan wel niet formeel maar in elk geval materieel afgeschaft. Bovendien werd gestreefd naar een eenvoudige administratieve procedure en een evenwichtige gerechtelijke procedure. De vraag rijst of deze veranderingen voor de betrokken partijen ook daadwerkelijk een vooruitgang en verbetering zullen betekenen. Het zal moeten blijken of de vooropgestelde regelingen in de praktijk ook daadwerkelijk zullen werken. De onteigeningspraktijk zal dit uitwijzen. In deze eerste analyse geven de auteurs hierover hun gefundeerde mening.
Inhoudstafel
Inleiding
Deel I. Algemeen
A. De achtergrond van het Vlaams onteigeningsrecht
B. De intenties van de Vlaamse overheid
C. De voornaamste krachtlijnen
D. De structuur van het Onteigeningsdecreet
Deel II. Begrippen, beginselen en principes
A. Het toepassingsgebied van het Vlaams Onteigeningsdecreet
B. Definities
C. De onteigeningsvoorwaarden
D. Bevoegdheid, habilitatie, machtiging
Deel III. Inwerkingtreding en overgangsregeling
A. Inwerkingtreding van het Onteigeningsdecreet
B. Overgangsregeling
Deel IV. De onteigeningsprocedure
A. De bestuurlijke of administratieve fase
B. De gerechtelijke procedurefase
Deel V. De zelfrealisatie
A. Algemeen
B. Het verzoek tot zelfrealisatie
C. Verschil met (opgeheven) zelfrealisatieregeling in de VCRO
D. Het zelfrealisatieconvenant
Deel VI. Bepalingen inzake de vergoeding (Doelneutraliteit en planologische neutraliteit)
A. Algemeen
B. Waarderingsprincipes
C. Vergoedingscomponenten
D. Doelneutraliteit
E. Geen vergoeding voor illegale voordelen
F. Planologische neutraliteit
Deel VII. Bodemsanering
A. Algemeen
B. De regeling in het Bodemsaneringsdecreet
C. De regeling in het Bodemdecreet
D. De regeling in het Onteigeningsdecreet
Deel VIII. Wederoverdracht en afdwingbare overname van het restant
A. Wederoverdracht
B. Afdwingbare overname van het restant bij fractionele onteigening
Deel IX. Wijzigings- en opheffingsbepalingen
A. Algemeen
B. Opheffing verwijzingen naar het federale onteigeningsrecht
C. Opheffing van afwijkende bepalingen inzake onteigening
D. Wijziging DBRC-decreet
E. Wijziging van het Gerechtelijk Wetboek
F. Opheffing bestaande onteigeningsrecht
Besluit
Bibliografie
Deze pagina is in opbouw.
Stijn Verbist is als doctor-assistent verbonden aan de Universiteit Hasselt alwaar hij Publiek Recht en Overtuigingsleer doceert, en samen met professor Peter Schollen Rechtsbescherming tegen de overheid. Vanaf 2014 doceert hij als gastspreker aan de VUB notarieel bestuursrecht.
Hij is co-hoofdredacteur van het “Tijdschrift voor Deontologie en Tuchtrecht” en zetelt in de redactieraden van “TBO”, “TROS” en “CABG”. Hij doet voornamelijk onderzoek inzake publiek procesrecht, tuchtrecht, overheid en eigendom, aansprakelijkheidsrecht en overtuigings- en argumentatieleer.