Mama: een boeiend taalitem
Wereldwijd is er één dag in het jaar die draait rond een heel belangrijke vrouw: mama!
Maar vieren we Moederdag overal op dezelfde dag? En waarom zeggen we in heel veel talen iets wat lijkt op ‘mama’ tegen onze moeder?
Moederdag
Heel de wereld viert Moederdag, maar de datum verschilt per land. De meest voorkomende maanden om mama in de bloemetjes te zetten, zijn maart, april of mei. In België hebben we er zelfs twee momenten voor. Nederland en het grootste deel van België viert Moederdag op de tweede zondag van mei (in 2023 is dat 14 mei), maar in de Vlaamse provincie Antwerpen valt de dag sinds 1913 op 15 augustus (samen met Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart). Daar noemen ze die dag ook wel Sainte-Marie of Moederkesdag. Benieuwd hoe het zit in andere landen?
Verenigd Koninkrijk: Mother’s Day: vierde zondag van de vastenperiode ofwel drie weken voor Pasen
Frankrijk: Fête des Mères: de eerste zondag van mei
Duitsland: Muttertag: tweede zondag van mei
Spanje: El día de la Madre: eerste zondag van mei
Italië: Festa della mamma: tweede zondag van mei
Denemarken: Mors dag: de tweede zondag van mei
Zweden: Mors dag: de laatste zondag van mei
Mama over talen heen
Als we kijken naar hoe we in verschillende talen Moederdag en moeder of mama zeggen, valt het op dat het woord telkens met de m-klank begint. Daar is een logische, en ook wel schattige verklaring voor! Die ligt bij de wezentjes die het woord ook het meeste gebruiken: baby’s. De typische eerste geluiden die baby’s maken, zijn namelijk brabbelklanken zoals ma, ba en pa. Die klanken zijn voor hen het gemakkelijkst om te produceren, ongeacht in welk land en met welke moedertaal ze uiteindelijk opgroeien. Vaak gaan ze die ook na elkaar herhalen waardoor ‘woorden’ als baba, papa en mama ontstaan. Doorheen de evolutie zijn mensen die klanken als aanduiding voor ouders gaan beschouwen. In veel talen lijkt het woord voor moeder dan ook goed op elkaar:
Nederlands: mama, ma, moeder
Frans: maman, mère
Engels: mom, mommy, mum, mummy, mother
Duits: Mama, Mutti, Mutter
Spaans: mamá, madre
Italiaans: mamma, madre
Deens: mor
Zweeds: mor, mamma
Spelling en uitspraak
Het woord mam(m)a kwam al voor in het Latijn en werd daarna ook in het Frans opgenomen en aangepast naar maman. In de 17de eeuw nam het Nederlands het woord over vanuit het Frans. De klemtoon lag toen nog in beide talen op de laatste a: mamán en mamá.
Pas in de 19e begon men de Nederlandse versie steeds meer anders uit te spreken, namelijk met de klemtoon vooraan: máma. Om die reden ontstond ook de tweede schrijfwijze mamma die beter aangeeft dat die eerste a kort uitgesproken moet worden. Wist je dat zowel de schrijfwijze mama als mamma vandaag correct zijn in het Nederlands? Al blijft mama wel het gebruikelijkst. Je spreekt beide versies op dezelfde manier uit: de eerste a (tamelijk) kort en de tweede a lang.
Krijg je maar niet genoeg van talen?
Ontdek al onze taalmethodes die jouw leerlingen de liefde en interesse voor de Nederlandse of vreemde taal aanwakkeren:
B-stroom en A-finaliteit
- Nederlands met Max-Nederlands
- Frans met Max-Frans
- Engels met Max-Engels
- Duits met Max-Duits