Filmtips rond de Dag van de Duitse Eenheid
Een vleugje politiek en cultuur toevoegen aan je les Duits? Dat kan op een motiverende manier door de leerstof aan te vullen met verrassende weetjes en een paar sterke filmfragmenten. Speel in op de actualiteit en feestdagen in Duitsland om de les nog relevanter te maken. Laat 3 oktober niet zomaar voorbijgaan, maar maak van de Tag der Deutschen Einheit een boeiend lesonderwerp.
Tag der Deutschen Einheit
Op 3 oktober viert Duitsland zijn nationale feestdag: Dag van de Duitse eenheid. Een politieke feestdag waar je leerlingen op het eerste gezicht niet wakker van liggen, maar waarvan de oorsprong hen toch zal intrigeren.
De keuze voor 3 oktober heeft namelijk iets te maken met de val van de Berlijnse Muur en het einde van de Koude Oorlog in Duitsland. Die heftige historische gebeurtenissen kun je als leerkracht Duits uitwerken in een verrassende les over Duitse politiek en cultuur. We geven je bij elk stukje historische achtergrond een leuke film- of muziektip mee om de leerstof tastbaar te maken. Ook onze methode Duits Krass behandelt het thema concreet in twee modules.
Een achtergrond vol spanning
Twee werelden
De Duitse Democratische Republiek (Deutsche Demokratische Republik, DDR), ook wel Oost-Duitsland genoemd, werd in 1949 als communistisch land gesticht onder de Sovjet-Unie en omvatte een bezet deel van Duitsland. De rest van Duitsland viel onder een federale staat genaamd de Bondsrepubliek Duitsland (Bundesrepublik Deutschland, BRD) of West-Duitsland.
Tip | Weissensee: Deze Duitse romantische dramaserie speelt zich af in Oost-Duitsland in de jaren ’80. Je volgt het aangrijpende verhaal van Julia en Martin als inwoners van de DDR.
Volledige controle
In de grondwet van de DDR stond dat de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED, een communistische partij) de echte machthebber was, in tegenstelling tot de regering. Om tegenstanders van de partij onder controle te houden en af te luisteren, richtte de DDR in 1950 het Ministerium für Staatssicherheit (Stasi) in Oost-Berlijn op. Die veiligheids- en inlichtingendienst controleerde de DDR met harde hand, had een eigen gevangeniscomplex, bewaakte overheidsgebouwen en hield strenge paspoortcontroles bij grensovergangen. Bovendien was elk bedrijf in handen van de staat, die zo de productie en prijzen bepaalde. Daardoor kampte de DDR vaak met tekorten aan goederen die ook vaak van slechte kwaliteit waren. Zowel de constante controle als de lage levenskwaliteit deed veel DDR-inwoners vluchten naar het vrijere Westen in de BRD.
- Tip | Das Leben der Anderen: In deze film ontdek je hoe ver de Stasi ging in de controle en het schaduwen van DDR-burgers. Een schokkende film die je leerlingen laat inzien hoe hard het leven tijdens de Koude Oorlog in Berlijn kon zijn, zowel voor de burgers als mentaal voor de Stasi-agenten zelf.
Muurvast
Om die groter wordende groep vluchtelingen naar het Westen (Republikflucht) te voorkomen en de scheiding tussen de DDR en de BRD fysiek duidelijk te maken, bouwde de DDR vanaf 13 augustus 1961 de Berlijnse Muur (die Berliner Mauer) tussen Oost- en West-Berlijn. Die muur sloot het laatste ontsnappingsgat naar West-Duitsland af en maakte de totale controle van de DDR op de burgers compleet. De bouw van de muur bevestigde en versterkte nog maar eens het bestaan van het IJzeren Gordijn. Dat was de benaming voor de symbolische grens door Europa tussen het communistische Oostblok en het kapitalistische Westen, en daarmee ook het symbool voor de Koude Oorlog.
- Tip | Ballon: Deze Duitse thriller toont je het onvoorstelbare, maar waargebeurde (!) verhaal van twee Oost-Duitse families die over de grens naar het Westen proberen te vluchten met een zelfgebouwde luchtballon. Het verhaal laat zien hoe vindingrijk burgers moesten zijn om aan de DDR te ontsnappen en voorbij de Berlijnse Muur te raken, met gevaar voor eigen leven.
Eindelijk verandering
Pas toen de Russische partijleider Michail Gorbatsjov vanaf 1985 hervormingen (glasnost en perestrojka) startte in de Sovjet-Unie, kregen DDR-burgers hoop op beterschap en durfden ze zich meer en meer te verzetten tegen het strenge DDR-regime. Uiteindelijk leidde die ontevredenheid tot een massale vlucht in de zomer van 1989 waarbij duizenden burgers via Hongarije wegvluchtten uit de DDR en in september ook via Praag. Uiteindelijk viel de Berlijnse Muur in de nacht van 9 november 1989 (der Mauerfall), wat symbolisch beschouwd wordt als de Wiedervereinigung van Duitsland. Officieel werd de wettelijke toetreding van de DDR tot de BRD pas vastgelegd op 3 oktober 1990, waardoor 3 oktober uiteindelijk de nationale feestdag van Duitsland werd.
- 🎵 Tip | Wind of Change: Dit lied van de West-Duitse rockband Scorpions werd geschreven nadat de band de Sovjet-Unie bezocht had tijdens het hoogtepunt van de perestrojka-hervorming. De zanger Klaus Meine vertelde dat de sfeer in de Sovjet-Unie in 1988 en 1989 overheerst werd door het gevoel dat de Koude Oorlog ten einde liep en dat twee groepen eindelijk verenigd zouden worden. Dat gevoel nam hij mee in het lied en de videoclip ervan. Een aanrader om je leerlingen het unieke gevoel van de grote veranderingen van toen te laten beleven!
- 📽️ Tip | Goodbye, Lenin!: Deze pakkende film toont op een originele manier hoe Berlijn en Duitsland veranderden na de Wiedervereinigung. Na een hartaanval in 1989, ontwaakt de socialistisch gezinde moeder van Alexander uit een coma. Om haar stress en extreme emoties te besparen, doet Alexander er alles aan om haar te doen geloven dat alles nog was zoals voor de val van de muur, maar dat is geen makkelijke opdracht.
Meer Duits met Krass
Ook in onze methode Duits voor de D- en D&A-finaliteit Krass komt de Dag van de Duitse Eenheid aan bod in maar liefst twee modules, zowel in de 2e als de 3e graad. Blader hieronder door een selectie uit de modules over feesten en geschiedenis.