Art nouveau, dat zit zo!
Kunststijlen en -stromingen varieerden doorheen de geschiedenis, maar we plukken er eentje uit die op 10 juni jaarlijks een dag in de kijker staat: de art nouveau of jugendstil. We doen alle typische kenmerken voor je uit de (schilders)doeken, volgens de regels van de kunst natuurlijk.
Oorsprong
De ‘jugendstil’ of ‘art nouveau’ ontwikkelde zich eind 19e eeuw. De ‘nieuwe’ kunststroming doet ons misschien het meest aan bouwwerken denken, maar de stijl kwam ook voor binnen de decoratieve kunsten zoals in de schilderkunst of in gebruiksvoorwerpen (glaskunst, boeken, sieraden, meubels enz.). De term ‘jugendstil’ verwijst naar het weekblad ‘Die Jugend’ dat vanaf januari 1896 in München verscheen, en wordt gekoppeld aan Oostenrijk en Duitsland. Elders en vooral in België, Frankrijk en Spanje werd het begrip art nouveau gebruikt.
Klik op de button en ontdek hoe Janus 5 D-finaliteit stijlen en stromingen in de 19e eeuw bespreekt:
Kenmerken
⚜️ In de naam verwijst ‘nouveau’ naar het feit dat de stijl vooral het nieuwe en het moderne wilde verbeelden. Kunstenaars wilden zo duidelijk breken met vorige stromingen die steeds elementen van neostijlen oprakelden en recycleerden.
⚜️ Art nouveau gebruikte moderne technieken die tijdens de industriële revolutie werden ontwikkeld of verbeterd zoals glasblazen, loodtechnieken en smeed- en gietijzer. Op die manier wilde men schoonheid, functionaliteit en vakmanschap met elkaar combineren.
⚜️ Art nouveau dankt haar aanpak aan de ‘arts and craft-beweging’ in Engeland die midden 19e eeuw ook nieuwe industriële technieken esthetisch inzette. Het belangrijkste verschil was dat art nouveau in plaats van rechthoekige vormen koos voor organische, vloeiende vormen en bloemen- en plantenmotieven. De kunst vormde zo een combinatie van technisch vernuft en verfijning uit de natuur.
⚜️ Art nouveau heeft een sierlijk en overdadig karakter en wordt als een eerder ‘vrouwelijke’ stijl ervaren.
Wat vinden jouw leerlingen van deze stijl?
Bespreek de onderstaande voorbeelden van art nouveau in jouw les geschiedenis om de les interactiever te maken.
Casa Batlló, Barcelona
Dit kleurrijke en golvende gebouw is een bekend stukje art nouveau in het Spaanse Barcelona. Het werd ontworpen door één van de bekendste art nouveau architecten: de Catalaanse Antoni Gaudí. Hij was de grondlegger van de organische architectuur en ontwierp rond 1900 opvallende objecten en gebouwen, waaronder ook de bekende basiliek Sagrada Familia.
Hortahuis, Brussel
Ook de Belgische (!) Victor Horta was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de art nouveau. Vooral in Brussel zijn veel gebouwen van de Franstalige Gentenaar in de art nouveau terug te vinden. Een viertal van zijn burgerwoningen in Brussel staan zelfs op de Wereldergoedlijst van UNESCO, waaronder zijn woning en atelier in Brussel, het huidige Hortamuseum.
Galleries Lafayette, Parijs
De Franse warenhuisketen Galleries Lafayette heeft in Parijs een indrukwekkend filiaal met een glas-in-loodkoepel. Een magnifiek staaltje art nouveau in het centrum van de Franse hoofdstad, langs de belangrijke winkelstraat Boulevard Haussmann. De supermarkt met stijl werd op vraag van kunstverzamelaar Théophile Bader en zakenman Alphonse Kahn gebouwd in 1893.