Aux sources du droit social : en hommage à Micheline Jamoulle / Sociaal recht, over bronnen en herbronnen: als eerbetoon aan Micheline Jamoulle
Dit boek bevat de acta van de biënnale van het sociaal recht 2016, die door het Belgische genootschap voor arbeids- en socialezekerheidsrecht (BEGASOZ) werd georganiseerd.
Het onderzoeksdomein is uitgestrekt en de ontwikkelde perspectieven zijn verscheiden. Sommige bijdragen bestrijken een breed spectrum, andere stukken hebben betrekking op een bijzonder vraagstuk of een specifiek instrument. Sommige teksten betreffen het arbeidsrecht, andere het socialezekerheidsrecht of het sociaal recht.
Vanuit die diverse perspectieven worden zes themata opeenvolgend behandeld:
- de autonomie van het sociaal recht;
- de hiërarchie van de rechtsbronnen;
- de (afwezigheid van) codificatie van het sociaal recht;
- de algemene beginselen die eigen zijn aan het sociaal recht;
- de Europese en internationale invloeden op de ontwikkeling van het sociaal recht;
- een rits specifieke rechtsbronnen, zoals de gewoonte, de transnationale ondernemingsovereenkomsten, alsook – interalia – de pensioenreglementen.
Het Belgische genootschap voor arbeids- en socialezekerheidsrecht hechtte eraan om de biënnale 2016 over de bronnen van het sociaal recht te wijden aan de nagedachtenis van de ‘grande dame’ van het sociaal recht die Micheline Jamoulle was. Zij was emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Luik en overleed in 2014. Om die reden wordt dit boek bij wijze van eerbetoon aangevat met een bibliografie van de collega aan wie dit werk wordt opgedragen, en met een beschouwing over haar oeuvre.
Dit boek bevat de acta van de biënnale van het sociaal recht 2016, die door het Belgische genootschap voor arbeids- en socialezekerheidsrecht (BEGASOZ) werd georganiseerd.
Het onderzoeksdomein is uitgestrekt en de ontwikkelde perspectieven zijn verscheiden. Sommige bijdragen bestrijken een breed spectrum, andere stukken hebben betrekking op een bijzonder vraagstuk of een specifiek instrument. Sommige teksten betreffen het arbeidsrecht, andere het socialezekerheidsrecht of het sociaal recht.
Vanuit die diverse perspectieven worden zes themata opeenvolgend behandeld:
- de autonomie van het sociaal recht;
- de hiërarchie van de rechtsbronnen;
- de (afwezigheid van) codificatie van het sociaal recht;
- de algemene beginselen die eigen zijn aan het sociaal recht;
- de Europese en internationale invloeden op de ontwikkeling van het sociaal recht;
- een rits specifieke rechtsbronnen, zoals de gewoonte, de transnationale ondernemingsovereenkomsten, alsook – interalia – de pensioenreglementen.
Het Belgische genootschap voor arbeids- en socialezekerheidsrecht hechtte eraan om de biënnale 2016 over de bronnen van het sociaal recht te wijden aan de nagedachtenis van de ‘grande dame’ van het sociaal recht die Micheline Jamoulle was. Zij was emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Luik en overleed in 2014. Om die reden wordt dit boek bij wijze van eerbetoon aangevat met een bibliografie van de collega aan wie dit werk wordt opgedragen, en met een beschouwing over haar oeuvre.
Inhoudstafel
Avant-propos/Woord vooraf
Bibliographie de Micheline Jamoulle/Bibliografie van Micheline Jamoulle
En hommage à Micheline Jamoulle
L’histoire et l’autonomie du droit social/Geschiedenis en autonomie van het sociaal recht
Contribution 1. Naissance et développement de l’enseignement universitaire du droit social en Belgique
Jérôme de Brouwer & Bruno Debaenst
Bijdrage 2. De Inleiding tot het sociaal recht van Herman Lenaerts revisited
Willy van Eeckhoutte
La hiérarchie des normes/De hiërarchie van de rechtsbronnen
Bijdrage 3. De hiërarchie van de rechtsbronnen in het arbeidsrecht
Kristof Salomez
Contribution 4. Le contrôle des normes relatives à la modération des rémunérations au regard du droit de négociation collective
Jacques Clesse & Fabienne Kéfer
Contribution 5. Que reste-t-il du principe de légalité en droit de la sécurité sociale ? Sécurité sociale et démocratie parlementaire
Daniel Dumont
La codification/De codificatie
Bijdrage 6. Naar een codificatie van het Belgische arbeidsrecht?
Daniël Cuypers & Anne Van Regenmortel
Contribution 7. L’histoire et l’actualité du projet de codification du droit de la sécurité sociale
Vanessa De Greef
Les principes généraux/Algemene beginselen
Contribution 8. Libre propos sur l’existence de principes généraux de droit du travail
Steve Gilson
Bijdrage 9. Collectieve autonomie: een rechtsbeginsel van het collectief arbeidsrecht?
Filip Dorssemont & Isabelle Van Hiel
Bijdrage 10. Het continuïteitsbeginsel in het socialezekerheidsrecht
Freek Louckx & Guido Van Limberghen
Le droit international et européen/Het internationale en Europese recht
Bijdrage 11. De territoriale en extraterritoriale toepassing van het sociaal recht binnen de Europese interne markt
Herwig Verschueren
Bijdrage 12. De invloed van het Europese Unierecht op het Belgische arbeidsrecht: bron van vooruitgang (of bron van ergernis)?
Frank Hendrickx
Contribution 13. La délimitation du champ des activités exclusivement sociales dans la jurisprudence de la Cour de justice de l’Union européenne : essai de clarification
Quentin Detienne
Contribution 14. La Convention de sauvegarde des droits de l’homme et des libertés fondamentales comme source du droit de la sécurité sociale. L’exemple de l’interdiction de la discrimination et de la protection de la propriété, ou les progrès « par la bande » de l’égalité en matière de droit à des prestations sociales
Hugo Mormont
Quelques sources particulières/Bijzondere rechtsbronnen
Contribution 15. Essai sur le régime juridique de la pratique d’entreprise : l’usage envisagé sous le prisme de l’engagement par déclaration de volonté unilatérale
Jérôme Deumer & Thomas Douillet
Contribution 16. Articulation des normes et protection du travailleur : réflexions à partir des accords d’entreprise transnationaux
Auriane Lamine
Bijdrage 17. Gedragscode, norm, policy: een reflectie over eigentijdse instrumenten en hun verhouding t.a.v. (de bronnen van) het arbeidsrecht
Kelly Reyniers
Bijdrage 18. Het arbeidsreglement: een anomalie?
Patrick Humblet
Bijdrage 19. Het pensioenreglement als rechtsbron van aanvullende pensioenen
Yves Stevens
Deze pagina is in opbouw.
Kelly Reyniers promoveerde in 2011 aan de Universiteit Antwerpen tot doctor in de rechten met een proefschrift over "(Verboden) Arbeid". Thans is ze deeltijds docent aan de faculteit rechten van de Universiteit Antwerpen waar zij in de masteropleiding het opleidingsonderdeel “Juridische aspecten inzake welzijn op het werk” doceert en academisch coördinator is van het postgraduaat preventieadviseur niveau 1. Daarnaast is ze ook stafmedewerker bij het Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling (IMDO) waar ze doceert en mee instaat voor de academische coördinatie van de master Veiligheidswetenschappen. Kelly Reyniers is ook gastprofessor aan de KU Leuven (bachelor Milieu- en Preventiemanagement) en de VUB (manama Sociaal recht). Ze heeft tal van wetenschappelijke publicaties op haar naam in het domein van het sociaal recht, de juridische aspecten inzake welzijn op het werk en de (sociale) grondrechten.
Anne Van Regenmortel is als emeritus hoogleraar verbonden aan de onderzoeksgroep Rechtshandhaving van de Universiteit Antwerpen en advocaat aan de balie van Antwerpen. Ze heeft talrijke publicaties op haar naam staan in het ruime domein van het arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht. Ze is tevens een gewaardeerd expert in het domein van het welzijn op het werk. Ze is meer dan 35 jaar betrokken bij de opleiding van de preventieadviseurs en was een van de drijvende krachten achter de master Veiligheidswetenschappen die in 2012 aan de Universiteit van Antwerpen werd opgestart. Samen met een aantal Antwerpse collega’s bracht zij in 2015 het eerste Nederlandstalige basiswerk op de markt over de juridische aspecten inzake welzijn op het werk.
Freek Louckx is Referendaris aan het Hof van Cassatie en professor aan de Vrije Universiteit Brussel.
Jacques Clesse has a Master in Law from the University of Liège (1978) and was Assistant at the University of Liège (Social Law: 1978 to 1987). He is an attorney at law at the Liège bar since 1979. He obtained a Ph.D. in Law from the University of Liège (1991). He is a Professor at the Law faculty of the University of Liège (Social Law) and co-director of the Université Palais Commission.
Jacques Clesse is the author of several books and numerous publications on Social Law. He regularly holds lectures on subjects relating to Social Law.
Steve Gilson est licencié en droit de l’U.C.L. et titulaire d’un diplôme d’études spécialisées en droit social de l’ULg. Il est aussi avocat au Barreau de Namur.
Patrick Humblet is emeritus gewoon hoogleraar van de faculteit Recht en Criminologie van de Universiteit Gent. Hij heeft ook gedoceerd aan de Universiteit Antwerpen, het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie, de Koninklijke Militaire School en de Antwerp Management School. Hij is gespecialiseerd in collectieve arbeidsverhoudingen. Hierover schrijft hij niet alleen wetenschappelijke publicaties, maar ook opiniestukken in diverse kranten en tijdschriften.
Filip Dorssemont graduated in law (1993, University of Antwerp) and obtained a degree in philosophy (1994, KU Leuven). He is doctor in law (University of Antwerp) based on a thesis in comparative labour law on the legal status of the representative organizations of workers.
He was assistant (1993-2002) at the University of Antwerp and researcher and lecturer at the University of Utrecht (2002-2008). Currently, he is Professor in labour law at UCL.
He has been visiting professor at the University Robert Schumann of Strasbourg (2001); the University of Cassino (2002) and the Università statale di Milano (2008-2009-2010) to teach labour law.
Daniel Dumont is redacteur voor het Tijdschrift voor Sociaal Recht (TSR), uitgegeven bij die Keure.
Fabienne Kéfer est professeur de droit du travail et de droit pénal social. Elle s'intéresse aux questions juridiques qui surgissent dans le relations entre les travailleurs et les employeurs (licenciement, restructurations d'entreprises, discrimination, vie privée, liberté religieuse, etc) ainsi qu'aux infractions commises par les employeurs (travail au noir, fraude sociale, accidents du travail graves, etc.).
Auriane Lamine is a legal scholar who specializes in labour law (PhD Louvain 2016, LLM Harvard 2013) and a philosopher (MA Louvain 2014). She is currently an Associate Professor of law at the Université catholique de Louvain (Belgium) where she teaches International, European and Belgian labour law. She is a member of the CRIDES research center (Centre de recherches entreprise, droit et société, Uclouvain) and an associate fellow of the CERCRID (Université Jean Monnet, Saint-Etienne). Her recent work focuses on the comparative study of collective bargaining systems, the law of multinational firms and transnational company agreements.
Yves Stevens is gespecialiseerd in het sociaal- en pensioenrecht. Als professor sociaal recht aan de KU Leuven verzorgt hij colleges die verband houden met het socialezekerheidsrecht, het arbeidsrecht, de aanvullende sociale verzekeringen en de juridische aspecten van HRM. Vanuit sociaalrechtelijk oogpunt volgt hij de Belgische en internationale evoluties. Zo heeft hij wereldwijde onderzoekservaring met onderzoeksopdrachten in onder meer Australië, Japan, Verenigde Staten, Bulgarije, Griekenland, Italië, Spanje, Finland, Frankrijk en Nederland.
Binnen de KU Leuven is hij directeur post-academische vorming aan de faculteit rechtsgeleerdheid en is hij coördinator van de bijzondere leergang pensioenrecht
Herwig Verschueren is hoogleraar Internationaal en Europees sociaal recht aan de Universiteit Antwerpen en doceert Grensoverschrijdende tewerkstelling aan de Vrije Universiteit Brussel. Van 1992 tot 2004 was hij ambtenaar bij de Europese Commissie onder meer op de afdeling “Vrij verkeer van werknemer en coördinatie van de socialezekerheidsstelsels”.
Zijn onderzoek spits zich vooral toe op het Europees sociaal recht en in het bijzonder op de sociale rechten van buitenlanders en van migrerende werknemers in het bijzonder. Hij is redacteur van het “Tijdschrift voor Vreemdelingenrecht” en van het “Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid”. Hij adviseert geregeld Belgische en Europese overheden over rechtsvragen m.b.t. grensoverschrijdend arbeids- en socialezekerheidsrecht. Hij is de auteur van talrijke publicaties in binnen- en buitenland over het Europees sociaal recht en over de sociale rechten van vreemdelingen.
