Lokale Besturen Geannoteerd: Addendum Decreet Lokaal Bestuur 2021

Met deze publicatie heeft u de eerste uitgave met de nieuw gecoördineerde versie van het Decreet Lokaal Bestuur n.a.v. het Decreet Versterking Lokale Democratie in handen (decreet van 16 juli 2021 tot wijziging van diverse decreten, wat betreft versterking van de lokale democratie). Deze werd bovendien aangevuld met commentaren en relevante, toelichtende passages uit de parlementaire voorbereiding. Het addendum bij het geannoteerd wetboek Lokale Besturen beoogt een praktisch werkinstrument te zijn voor de juridische praktijk.

> Ook verkrijgbaar als pakket met het bijhorende Geannoteerd Wetboek Lokale Besturen 2019

De organisatie en de werking van het lokaal bestuur zijn de afgelopen jaren reeds ingrijpend gewijzigd. Sinds de inwerkingtreding ervan op 1 januari 2019, is het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 de basis(tekst) wat lokale besturen betreft: het bevat de regelgeving voor de organisatie en de werking van de gemeenten, de districten, de OCMW’s, de samenwerkingsverbanden en de verzelfstandigde instanties die de lokale besturen kunnen oprichten of waarvan die besturen deel kunnen uitmaken. Voorheen lagen al die regels verspreid over tientallen decreten. Het decreet van 22 december 2017 was echter meer dan een concordantiedecreet. Het omvatte ook een aantal belangrijke hervormingen met o.m. een verregaande politieke en bestuurlijke integratie van het OCMW en de gemeente, belangrijke ingrepen wat de beleids- en beheercyclus betreft en een verdere inperking van het bestuurlijk toezicht.

Het decreet van 16 juli 2021 tot wijziging van diverse decreten, wat betreft versterking van de lokale democratie (BS 4 augustus 2021) luidt een nieuwe fase in in de versterking en modernisering van de lokale besturen met het oog op een efficiënte, slagkrachtige, transparante, burgergerichte en toegankelijke lokale overheid.
De doelstelling van het decreet is de regels van de lokale democratie te moderniseren, zodat kiezers bij de gemeenteraadsverkiezingen vrij zijn om een stem te gaan uitbrengen, zodat de stemimpact van kiezers transparanter is en de vorming van het bestuur versterkt, zodat de gemeenteraad sneller aantreedt na de verkiezingen en wordt versterkt als hart van de lokale democratie en zodat de organen van lokale besturen digitaal of hybride kunnen vergaderen. Daarnaast beoogt het decreet o.a. ook de vrijwillige samenvoeging van gemeenten te faciliteren door de regelgeving fusievriendelijker te maken en duidelijk de gevolgen in te schrijven voor de intergemeentelijke samenwerking waarbij de fusiegemeenten betrokken zijn.

Naast de aanpassing van een aantal andere decreten, houden bovenvermelde hervormingen en moderniseringen in hoofdzaak een aanpassing in van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur. In het voorliggend addendum vindt de gebruiker dan ook de volledig geactualiseerde tekst van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, inclusief annotaties.

Het gros van de wijzigingen voorzien bij het Decreet Versterking Lokale Democratie treedt in werking op 14 augustus 2021. Dit is o.m. het geval voor de mogelijkheid om digitaal of hybride te vergaderen en de regeling waarbij de structurele onbestuurbaarheid wordt vervangen door de mogelijkheid om een constructieve motie van wantrouwen in te dienen om het voltallig college of een schepen of meerdere schepenen of de voorzitter van bijzonder comité van de sociale dienst te vervangen. Naast die wijzigingen en aanvullingen die in werking treden op 14 augustus 2021, zijn er ook een aantal bepalingen die pas in werking treden in het najaar van 2024. Die bepalingen werden opgenomen als toekomstig recht. De aandacht ligt in dit addendum echter in hoofdzaak op de wijzigingen die onmiddellijk in werking treden. Ze werden voorzien van commentaar en de toelichtende passages uit de parlementaire voorbereiding. Dit zijn stuk voor stuk toevoegingen die de toepassing van de nieuwe regels verduidelijken en illustreren.