19 september organiseerde het VVWL (Vlaamse Vereniging van Wiskundeleraars) een infonamiddag over de nieuwe eindtermen wiskunde in de eerste graad. Onze wiskunderedacteurs Nicolas, Katinka, Tom, Ellen, Nathalie en Kimberly gingen samen met uitgever Marie luisteren. Lees hier hun verslag en ontdek hoe de nieuwe eindtermen wiskunde vorm krijgen. 

“We moeten wiskunde weer sexy maken.” Zo begint de presentatie over de nieuwe eindtermen wiskunde aan de Universiteit van Antwerpen. Een onmogelijke opdracht, denken de meeste aanwezige leerkrachten, die de slagzin met semi-ironisch gegniffel beantwoorden. Ook wij, met de uitgeverij voor de gelegenheid afgezakt naar ’t Stad, zijn sceptisch. Hoe kun je namelijk een van de moeilijkste vakken in het onderwijs aantrekkelijk maken, door middel van het herschrijven van een van de meest “onsexy” creaties van de 21^ste eeuw?

Van sleutelcompetenties tot transversale doelen

Eerst en vooral krijgen we informatie over hoe de nieuwe eindtermen voor de eerste graad tot stand zijn gekomen. Om een lang verhaal kort te maken: de nieuwe eindtermen vertrekken van 16 sleutelcompetenties. De wiskundige competenties zijn daar een voorbeeld van. Daarnaast zijn er  transversale eindtermen, die behaald worden over de vakken heen.

Een voorbeeld van zo’n transversaal doel is “leerlingen een zelfontworpen algoritme laten toepassen om een probleem digitaal en niet-digitaal op te lossen”. Met wat creativiteit kun je dit doel in de wiskundelessen verwerken. Zo moeten leerlingen patronen herkennen en aanvullen door het algoritme te “kraken”. Een vergelijking die niet uitkomt of een vraagstuk dat niet klopt proberen ze te “debuggen”. Op die manier beseft de leerling dat er bij programmeren ook wiskunde aan te pas komt, en omgekeerd. In een wereld die digitaliseert aan de snelheid van het licht is het zó belangrijk dat leerlingen snel de juiste tools aangereikt krijgen om het noorden niet te verliezen.

Sloop de appartementsblokken

Maar hoe belooft de commissie wiskunde precies weer aantrekkelijk te maken? Eerst en vooral moeten we afstappen van de bladzijden vol “appartementsblokken” aan droge en betekenisloze oefeningen. Geen enkel wiskundig thema kan zonder de fase waarin de theorie gedrild wordt door veel oefeningen te maken. Toch is het belangrijk om als leerkracht voor veel variatie te zorgen zodat de leerling de aandacht niet verliest.

Wat nog belangrijker is, is dat de oefeningen meer context moeten krijgen, vooral in de beroepsgerichte opleidingen. Hoe kunnen leerlingen zich anders ooit thuis voelen in de wereld van de wiskunde, als ze maar zelden betekenisvolle oefeningen voorgeschoteld krijgen? Een leerling in een sportieve richting wil niet weten hoe je een tweedegraadsvergelijking oplost om een onbekende te berekenen. Hij wil weten hoe je de positie van een bal kan voorspellen door een tweedegraadsvergelijking op te lossen. Concrete situaties bedenken is de boodschap.

De zeven bouwstenen

De 7 wiskundige bouwstenen (Bron: https://vvwl.mathelo.net/)

Hoe zien de nieuwe eindtermen wiskunde er dan concreet uit? De eindtermen zijn onderverdeeld in zeven bouwstenen of wiskundige thema’s: getallenleer, meetkunde, abstractie, relaties & verandering, statistiek, problem solving en STEM.

Statistiek is een opvallende nieuwkomer. Door leerlingen een inleiding te bieden tot de statistiek, door hen bijvoorbeeld conclusies te laten trekken uit tabellen of grafieken, helpen we ze zich snel thuis te voelen in een datagedreven wereld.

Bovendien is er een bouwsteen die aan STEM is toegewijd. Voor het eerst worden er concrete eindtermen beschreven die aan de STEM-disciplines worden gelinkt. Ter herinnering: STEM kadert in het actieplan om beroepen in exacte wetenschappen, technologie en wiskunde te stimuleren.

Om ruimte te maken voor de nieuwigheden moeten sommige onderwerpen ook sneuvelen. De aanwezige leerkrachten moeten even bekomen wanneer ze horen dat het ontbinden in factoren verplaatst wordt naar de tweede graad. De redenering is dat deze formules te abstract zijn voor leerlingen in de eerste graad.

Aan de slag

Verandering is altijd moeilijk. Toch zijn gedurfde stappen soms nodig om iets in beweging te zetten. De fundamenten zijn gelegd. Nu is het aan de koepels, de uitgeverijen en vooral aan de leerkrachten om ze te implementeren. Als uitgeverij staan we nu voor enkele belangrijke uitdagingen. Zo moeten we bijvoorbeeld methodes ontwerpen die verschillende sleutelcompetenties tegelijk aanraken. Een ding is zeker: een wiskundemethode zal niet meer zomaar een wiskundemethode zijn. Wij gaan alvast aan de slag want samen kunnen we wiskunde weer “sexy” maken!

Voor meer informatie over de nieuwe eindtermen surf je naar https://vvwl.mathelo.net/ 
Heb je ideeën of bedenkingen? Laat ons zeker iets weten via hervormingsecundair@diekeure.be