Recht op reis

VOORWOORD
Bert Wyseur

HET VERRUIMDE (?) TOEPASSINGSGEBIED ALS GEVOLG VAN RICHTLIJN NR. 2015/2302/EU
Bert Wyseur
Deel 1. Ontstaan van reiswetgeving 3
Deel 2. Toepassingsgebied uit Richtlijn nr. 90/314/EEG 6
Deel 3. Gewijzigde marktomstandigheden nopen tot nieuwe regelgeving 10
Deel 4. Toepassingsgebied uit Richtlijn nr. 2015/2302/EU 15
§ 1. Algemeen kader 15
§ 2. Pakketreis 18
§ 3. Gekoppeld reisarrangement 23
§ 4. Belang van het onderscheid 25
§ 5. Evaluatie en kritieken 26
Deel 5. Conclusie 28

NIEUWE SPELERS OP DE MARKT
Gevolgen van Richtlijn 2015/2302 voor aanbieders en platformen in de deeleconomie 29
Bram Devolder
I. Inleiding 31
II. Economische en juridische achtergrond 32
A. Begrip deeleconomie 32
B. Economisch perspectief: disruptieve innovatie 33
C. Juridisch perspectief: regulatory disruption 37
III. Aanbieder in de deeleconomie als ‘organisator’ 38
IV. Platform in de deeleconomie als ‘doorverkoper’ 45
V. Platform in de deeleconomie als ‘organisator’ 49
VI. Platform in de deeleconomie als facilitator 52
VII. Besluit 56

THE IMPLEMENTATION OF THE NEW PACKAGE TRAVEL DIRECTIVE INTO GERMAN LAW
Klaus Tonner
I. From the Directive to the sections of the BGB 61
1. The German law making process 61
2. Transposition into the Civil Code 62
II. Liability of travel agents as tour operators 63
III. Linked travel arrangements 65
IV. Options of the Directive 66
1. Stand-alone contracts 66
2. Packages of less than 24 hours 68
V. Conciliation 68
VI. Conclusion 69

BREDER PERSPECTIEF: VERHOUDING MET VERORDENING 2004/261
Niels Van Campenhout en Ecem Gostek
Inleiding – problematiek 73
1. Aansprakelijkheid van de luchtvaartmaatschappij 74
1.1. Passagiersverordening 74
1.1.1. Moeilijkheden en ongemakken in het luchtvervoer 74
A. Instapweigering 74
B. Annulering 75
C. Vertraging 76
1.1.2. Tegemoetkomingen door de luchtvaartmaatschappijen ten
gevolge van de moeilijkheden en ongemakken in het
luchtvervoer 76
A. Recht op compensatie 76
B. Recht op terugbetaling of een andere vlucht 77
C. Recht op verzorging 78
1.1.3. Tussentijds besluit 78
1.2. Interpretaties van de Passagiersverordening door
rechterlijke instanties 78
1.2.1. Interpretaties door het Europees Hof van Justitie 78
A. Sturgeon-arrest 79
B. Wallentin-Hermann-arrest 82
C. Siewert-arrest 84
D. Van Der Lans-arrest 84
E. Pešková-arrest 86
1.2.2. Interpretaties door Belgische rechtbanken 86
1.3. Beperkt toepassingsgebied van de Passagiersverordening 88
2. Aansprakelijkheid van de reisorganisator 88
2.1. Reiscontractenwet 89
2.2. Wet van 21 november 2017 betreffende de verkoop van
pakketreizen, gekoppelde reisarrangementen en reisdiensten 90
3. Verhouding tussen Verordening 2004/261, Reiscontractenwet
en de nieuwe wet van 21 november 2017 92
Besluit 96

PRIJSAANDUIDING IN DE REISSECTOR
Reinhard Steennot
Inleiding 101
Hoofdstuk I. Voorafgaande opmerkingen omtrent het personeel
toepassingsgebied van de verschillende relevante bepalingen 101
Afdeling 1. Bepalingen in Boek VI WER 102
Afdeling 2. Verordening 1008/2008 103
Afdeling 3. Richtlijn Pakketreizen 103
Hoofdstuk II. Prijsaanduiding 103
Afdeling 1. De verplichting om de prijs schriftelijk en ondubbelzinnig
aan te duiden 104
Afdeling 2. De verplichting om de totale prijs aan te duiden 105
§ 1. Wetboek Economisch Recht 105
§ 2. KB betreffende prijsaanduiding in de reizensector 108
a) Algemeen 108
b) Toepassingsgebied 109
c) Beoogde taksen 109
d) Verenigbaarheden met de Europese regelgeving 110
e) Als het KB niet meer van toepassing is 110
§ 3. Verordening 1008/2008 111
a) Toepassingsgebied 112
b) Verplichting om steeds de definitieve prijs te
vermelden 113
c) Afzonderlijke vermelding van verschillende
bestanddelen van de definitieve prijs 114
d) Facultatieve prijstoeslagen 115
e) Additionele toepassing regelen
onrechtmatige bedingen 117
Hoofdstuk III. Misleidende handelspraktijken 118
Afdeling 1. Algemeen 118
Afdeling 2. Misleiding door omissie en uitnodiging tot aankoop 118
Afdeling 3. Misleiding door het verstrekken van onjuiste informatie 120
Afdeling 4. Dynamische prijsstelling 121
Afdeling 5. Zwarte lijst van misleidende handelspraktijken 122
Afdeling 6. Sanctionering van misleidende handelspraktijken 122
Hoofdstuk IV. Individuele informatieverplichtingen 123
Afdeling 1. Boek VI WER 123
Afdeling 2. Richtlijn Pakketreizen 124
§ 1. Precontractuele informatie 124
§ 2. Bindend karakter van precontractuele informatie 125
Hoofdstuk V. Prijswijzigingen na het sluiten van de overeenkomst 125
Besluit 127

ONRECHTMATIGE BEDINGEN EN PRAKTIJKEN BIJ BOEKINGSPLATFORMEN
Sofie De Pourcq en Evelyne Terryn
1. Inleiding 131
2. Boekingsplatform versus hoteluitbater: gelijkstellingsclausules 131
2.1. Bescherming via mededingingsrecht 134
2.1.1. Verbod op kartelafspraken 134
2.1.2. Verbod op misbruik van machtspositie 140
2.1.3. Verbod op misbruik van economische afhankelijkheid 142
2.2. Bescherming via recht over oneerlijke bedingen 146
2.3. Bescherming via specifieke regelgeving 150
2.4. Besluit 152
3. Boekingsplatform versus consument 156
3.1. Misleidende praktijken 156
3.2. Niet-transparante en onrechtmatige algemene voorwaarden 163
4. Besluit 180

NIET-CONFORMITEIT VAN DE PAKKETREIS
Bernard Tilleman
I. Algemene begripsvorming 185
II. Niet-conformiteit van het reistype 189
A. Jongeren-, rond- en groepsreizen 189
1. Omvang 189
2. Kwalitatieve samenstelling groep 192
a. Uitdrukkelijke omschrijving kwaliteiten leden groep 192
b. Uitsluiting medereizigers 195
B. All-inclusive-reizen 196
1. Omvang van aanbod 196
2. Hinder inherent verbonden aan de aard van all-inclusive-reizen 198
C. Reizen met een bepaalde bestemming/activiteit 198
III. Niet-conformiteit van de accommodatie 200
A. Niet-beschikbaarheid van hotel door (onafgewerkte)
bouwwerken of overboeking 200
B. Hotelbeschrijving 202
C. Hotelcategorie 202
D. Kamer/appartement/bungalow 206
1. Grootte 206
2. Standing 207
E. Geschiktheid voor personen met beperkingen 207
F. Airco 210
1. Ontbreken van airco 210
2. Defecte airconditioning 211
G. Balkon/terras 212
H. Uitzicht 213
1. Ontbreken zeezicht 213
2. Draagwijdte zeezicht 213
I. Ongedierte 214
J. Zwembad 216
1. Afwezigheid of niet-beschikbaarheid 216
2. Klachten over niet-conformiteit zwembad 218
K. Strand 219
1. Toestand van het strand 219
2. Afstand van het strand 219
L. Lawaai 221
1. Algemeen 221
2. Cruiseschepen 221
3. Bouw- en renovatiewerken 222
4. Lawaai van kinderen 224
5. Verkeerslawaai 225
6. (Lawaai)hinder door medereizigers 227
7. Lawaaihinder door muziek 229
8. (Lawaai)hinder door dieren 231
 

AANSPRAAK OP REISALTERNATIEVEN BIJ NON-CONFORMITEIT
Schadeherstel in natura bij niet-nakoming door de reisorganisator 233
Sébastien De Rey
Inleiding 235
§ 1. Primaire verplichting van de reisorganisator 235
A. Tijdens de reis (art. 13 Richtl. 2015/2302; art. 33 e.v.
Wet Pakketreizen) 236
1. Principe: verplicht alternatief 236
2. Voorwaarden 237
a) Non-conformiteit 237
b) Tijdens de reis 238
c) Aanzienlijk deel of niet? 238
d) Gelijkwaardigheid 241
3. Gevolgen 241
a) Aanvaarding 241
b) Weigering 242
4. Remedies indien reisorganisator niet (tijdig) verhelpt 243
a) Ontbinding c.q. opzegging bij non-conformiteit
met aanzienlijke gevolgen 243
b) Schadevergoeding en/of prijsvermindering 245
c) Eenzijdig buitengerechtelijke vervanging 245
B. Vóór afreis (art. 11 Richtl. 2015/2302; art. 24 e.v. Wet Pakketreizen) 246
1. Principe: facultatief alternatief 246
2. Beëindigingsvoorwaarden (art. 11, lid 2 Richtl. 2015/2302;
art. 25 Wet Pakketreizen) 249
a) (On)toerekenbare wijziging 249
b) Vóór afreis 249
c) Een van de voornaamste kenmerken, bijzondere
wensen of prijs 250
d) Gelijkwaardigheid van facultatief reisalternatief 252
3. Gevolgen 252
a) Kennisgeving door reisorganisator 252
b) Aanvaarding 253
c) Weigering 254
§ 2. Subsidiaire uitwerking door de reiziger zelf 256
A. Principe: eenzijdig buitengerechtelijke vervanging 256
B. Voorwaarden (art. 13, lid 4 Richtl. 2015/2302; art. 36
Wet Pakketreizen) 258
1. Non-conformiteit 258
2. Vruchteloze afloop van redelijke termijn na ingebrekestelling 259
a) Principe 259
b) Redelijk karakter 260
c) Uitzonderingen 261
3. Gelijkwaardigheid 263
C. Gevolgen 265
§ 3. Beoordeling van gelijkwaardigheid reisalternatieven 266
A. Algemeen 266
B. Concrete criteria 267
1. Tijd 267
2. Plaats 268
3. Inhoud 269
4. Bijzondere wensen 271
§ 4. Besluit 272

SCHADEVERGOEDING IN HET REISRECHT
Brecht Verkempinck
A. Schadevergoeding 278
1. Doelstellingen 278
a. Compensatie en genoegdoening 278
b. Neveneffecten 279
c. Integrale schadevergoeding 279
2. Suprematie van nakomingsbelang 281
3. Verhaal van immateriële schade 284
a. Nationale benadering 284
b. Unierechtelijke benadering 285
c. Leitner-rechtspraak 285
d. Nationale impact 286
e. Unierechtelijke impact 286
4. Begrotingsmethoden 289
a. Billijkheidsbegroting 289
b. Gevalsvergelijking 290
c. Bagateldrempel 292
B. Schadebeperking 294
1. Nationale inbedding 294
2. Unierechtelijke inbedding 295
3. Basisregels 296
a. Onvergoedbaarheid van vermeden en vermijdbare schade 296
b. Vergoedbaarheid van bereddingskosten 299
c. Meldingsplicht 300
4. Eigen schuld voorafgaand aan wanprestatie 301
C. Conclusie 302